BÜNYAN 1895 YILINDA İLÇE OLMUŞTUR

 

1878 yılında Sarımsaklı adıyla Sivas’ın Aziziye ilçesine bağlı bir nahiye merkezi olan Bünyan, 1895 yılında Sivas iline bağlı bir ilçe merkezi olur ve adı da Bünyan-ı Hamid olarak değiştirilir. Bu isim daha sonra Hamid adı kaldırılarak Bünyan olarak geçmeye başlar. Bünyan, Arapça bir isim olup “yapı, bina” anlamına gelmektedir.

1911 yılında Kayseri iline bağlanan Bünyan, Cumhuriyet döneminde de önemini korumuştur. 1926 yılında kurulan Türkiye’nin ilk özel şirketi Kayseri ve Civarı Elektrik A.Ş. Bünyan’dan doğan Sarımsaklı ırmağı üzerinde elektrik üretimine başlamış ve bunun neticesinde Kayseri ve civarı ilk kez bu fabrikadan üretilen elektrikle aydınlanmıştır.

Bünyan, yüzlerce yıldır geleneksel el sanatlarımızdan olan halıcılığın önemli merkezlerinden biri olmuştur. Bugünlerde el halısı önemini yitirse de Bünyanlıların halıya olan merakı asla bitmemektedir ve Bünyanlılar dokudukları halının ekonomik bir değer kazanmasını arzu etmektedirler.

Bünyan’da kurulan alabalık çiftlikleri artık Kayseri’nin önemli mesire alanları ve piknik yerleri durumuna gelmiştir. Alabalık üretiminin ekonomik değerini artıracağı tahmin edilmektedir. 

Bünyan ilçesini kuranlar tarihi kayıtlara göre Sarımsaklı Yörükleridir. “Taife-i Yörükan” olarak adlandırılan bu topluluk şu bölgelerde tespit edilmiştir.
1. Kayseriyye Sancağı
2. Kayseriyye Sancağı Koramaz Kazası Sarımsaklı köyü
3. Canik Sancağı Samsun Kazası Tekkeköy İlçesi
4. Adana ili Karataş ilçesi Sarımsaklı köyü
5. Sinop il merkezi Sarımsaklı mahallesi
6. Paşa Sancağı Serez Kazası
Kayseri Sancağında Koramaz nahiyesinde Sarımsaklı isimli köyü kuran topluluk Selçuklular döneminde 13. yüzyılda “Korama” adı verilen Hıristiyan yerleşiminin yanında Sarımsaklı köyünü kurmuşlardı. Bu köye 1329-1333 yılları arasında İlhanlı valilerinden Emir Zahireddin Mahmud’un bir cami yaptırması da manidardır. Sarımsaklı suyu da adını bu Yörük obasından almıştır. Kayseriyye sancağında başka bir Sarımsaklı obasının olduğuna dair bir bilgiye sahip değiliz. O yüzden birinci maddede yer alan ifadeye açıklık getiremiyoruz. Canik Sancağı Samsun Kazası’nda gösterilen Sarımsaklı obası ise şu an adı Tekkeköy olan ilçede meskundur. Çünkü, Tekkeköy’ün eski adı da Sarımsaklıdır. Tekkeköy, Sarımsaklı ile birlikte dört köyün birleşmesi ile ilçe olmuştur. Paşa Sancağı Serez Kazası ise, 1373 yılında I.Murad Han bugün Yunanistan topraklarında kalan Serez şehrinin bulunduğu bölgeyi fethedince bu bölge Osmanlı topraklarına katılmış ve Paşaeli sancağı kurulmuştu. Serez bölgesine Saruhan (Manisa) ve Kayseriyye’den Yörükler yerleştirildiler. Bu bölgeye yerleşenler Saruhanlu ile Sarımsaklı Yörükleri idi. Serez şehrinin yakınlarında bundan 30 sene öncesine kadar Sarımsaklı köyü adını sürdürmüştür. Yunanlılar Türkçe ismi değiştirip Yunanca “Pendapolis” (Beş Şehir) koymuşlar köyün adını. Köyde şu an Türk nüfusun olmadığını, 1924 mübadelesi ile Türkiye’ye göçtüklerini öğrendik.

1926 yılında Bünyan ilçesinde kurulan elektrik santrali Kayseri'de ilk defa elektriğin üretildiği yer olmuştur. Bu santral, aradan bunca sene geçmesine rağmen hala faaldir ve Türkiye'de enerjinin tarihini yazacak olanlar bu santralden de mutlaka söz etmelidirler. 


BİLGİ : BURHANETTİN AKBAŞ