İKLİMİ
İlçede karasal iklim hüküm sürer. Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve kar yağışlı geçer. Yağmurlar en çok Nisan-Mayıs ve Ekim aylarında olur, kar ise Aralık, Ocak-Şubat aylarında yağar.
Yıllık yağış tutarı 35 cm dir. Yağışlar genellikle batıdan gelir. Yıllık ortalama sıcaklık 10 santigrat derece civarındadır.
Gece ile gündüz arasındaki ısı farkı çok fazladır. Kışları Kuzeyden poyraz, yazları Doğudan karayel, Güneyden lodos en çok esen rüzgarlardır.
İlçe merkezinde daha çok doğudan batıya “ Boğaz Yeli ” denen soğuk rüzgar eser.
BİTKİ ÖRTÜSÜ
Tabii bitki örtüsü içinde stepler önemli yer tutar. Stepler hem yağış azlığına hem de su kaybına yol açan uzun yaz kuraklığında ilkbahar ortalarından yaz başlarına kadar yeşilliğini muhafaza eder. Yaz ortalarına doğru bitkilerde sararmalar başlayarak yavaş yavaş kaybolur.
Bünyan’ da ormanlık, koruluk yoktur. Koramaz dağlarının kolları üzerinde yabani armut ağaçları ile Kahveci köyüne ait Eğriyıl tepelerinde çok küçük miktarda meşelik vardır. Ayrıca dağlarda kendiliğinden biten bodur çalılıklara ve keven bitkisine rastlamak mümkündür.
Son yıllarda ilçe merkezinde su boylarında ve sulanabilen arazilerde kavak ve söğüt ağaçları dikilmeye başlanmıştır. İlçe halkı bu sahaya ilgi göstermektedir. Bünyan ve köylerindeki bahçelerde çeşitli meyve ağaçları vardır. Bu ağaçlar içinde elma ve kayısı önemlidir.
Üzüm bağları içerisinde en önemli olanlar, merkezdeki Şeşe ile Karakaya ve Karahıdır köylerindeki bağlardır. Bağcılık son yıllarda gerekli ilgiyi görmediği için gerilemiştir.
YÜZEY ŞEKİLLERİ
Arazisi umumiyetle kuzeybatıda, kuzeydoğu,güneybatı istikametinde uzanan Kızılırmak nehri vadisine karşı, yer yer dik ve sarp, yer yer hafif meyilli tatlı sırtlardan ibarettir.
Belli başlı engebelerinden, güneybatı boyunca uzanan 1900 rakımlı Koramaz dağları vardır. Bu dağların Güllüce ve Süksün köylerine doğru uzanan parçaları, Mercimek, Alımpınarı, Ayvasıl, Turnadağı, Tepetarla ve Anadut adlarını alır.
Koramaz dağları Erciyes dağının 15 km kuzey doğusundan başlayarak Uzunyayla’ya kadar 60 km boyunca uzanan sıradağlardır. Bu dağların batı bölümüne Koramaz dağı ( 1900 m ), orta bölümüne Çeksorot dağı ( 1950 m ), doğu bölümüne de Hınzır dağı ( 2623 m ) denilmektedir. Bu sıradağlar yalnız iki yerde geçit vermektedir. Bu geçitlerin birincisi ilçe sınırları dahilinde Hazarşah köyü yakınlarında, öbür geçit ise Hınzır dağının batısındadır.
AKARSULARI
Sarımsaklı Suyu : Türkiye ‘de akarsu rejimleri bakımından “ Yalnız gür kaynaklardan beslenen akarsulara “ verilen önemli bir örnektir. Bünyan’ ın 3 km güneydoğusundaki Göztepe denilen dağdan kaynağını alır. Kaynaktaki adı Pınarbaşı suyudur. Bu suyun kasaba içinde yaklaşık 80 m yükseklikteki çağlayandan düşüşü sırasında, üzerinde kurulan hidroelektrik santrali ile 1000 KW gücünde elektrik elde edilir.
Su kasaba içinde doğudan gelen Bük suyu ( Boğaz suyu ) ile birleşerek batıya doğru yönelir. Kayseri ovasına açılan vadisinde Sarımsaklı Barajını doldurduktan sonra Kayseri şehir merkezinin kuzeyinden batıya doğru akarak Boğaz köprüye ulaşır, burada Karasu ile birleşerek Beğdeğirmeni köyü yakınlarında Kızılırmak’ a karışır.
Sarımsaklı suyunun yağış alanı 2300 km den çok olup, ortalama akımı 4.988 m/sn dir. Azami akımı 20.0 m/sn, asgari akımı 1.80 m/sn, seviyesi 58 cm, yaklaşık boyu 90 km dir.
Bünyan şehir merkezi içme suyu ihtiyacını karşılar, ayrıca Bünyan’ daki bahçelerin ve bazı tarlaların sulanmasında da kullanılır.
Taçın Suyu: Bünyan’ ın kuzeydoğusunda Topsöğüt köyü ( Taçın ) yakınlarından doğup, güneye yönelerek Zamantı ırmağına karışır.
Bu akarsuların dışında kalan küçük akarsular şunlardır : Kahveci suyu, Elbaşı suyu, Samağır suyu, Girveli suyu ( Öz ).
GÖLLER ve PINARLAR
Tuz Gölü : Tuzhisar kasabası yakınındadır. Çevresindeki ufak dere sularıyla yağmur sularının birikintilerinden meydana gelmiştir. Arazinin çoğunun çorak ve tuzlu olmasından yazın kuruyan gölün etrafında bol miktarda tuz tabakası birikmektedir. Gölün boyu 8 km, eni 4 km dir. Gölün büyük bir bölümü Sarıoğlan ilçesi sınırlarındadır.
Daha önceleri gölden tuz elde edilmekte iken, tuzun acı olması nedeniyle bu işten vaz geçilmiştir.
İlçe Merkezindeki Pınarlar :
1- Çepil suyu Camiikebir mahallesi
2- Kayapınar Halin giriş kısmında
3- Üç gözlü Halin alt kısmında (Sümer Mahallesi)
4- Hacı Ali’nin pınar Sümerbank
5- Büngüldek Şahsenem’in başlangıcında
6- Çifte çeşme Bayramlı
7- Kimya çeşme Namık Kemal İlköğretim Okulunun alt kısmında
YAYLALARI
Bünyan ilçesinin genel görünümünde yaylalar birinci sırayı alır. İlçe merkezinde ve bağlı köylerindeki yaylalarda hayvancılık yapılır.
Merkez sınırları içerisinde Koramaz dağları silsilesinde yer alan yaylaların en önemlileri şunlardır: Çiçekli, Başınyayla, Çalapverdi, İsril, Balkaya, Fakılar ve Eğriyıldır.
